dişini sık enflasyon düşecek

"Şimdi alınmaz biraz daha bekle. İktidar değişsin fiyatlar inecek."

"Enflasyon düşerse biraz rahat ederiz."

"Enflasyon yüzde 50 düşerse zaten fiyatlar da düşer."

Hepsi babamdan, işyerimden ve arkadaşlarımdan duyduğum cümleler. Bütün bu ifadeler acaba doğru mu? Parayı ve ekonomiyi ne kadar iyi tanıyoruz? Enflasyon düşünce fiyatlar ucuzlar, rahat eder miyiz? Enflasyon yüzde 50 düşerse fiyatlar da düşer mi? İktidar değişince daha ucuza mı konut alacağız? Hayır arkadaşlar. Basılan para mutlaka piyasaya inecek. Fiyatlar mutlaka yükselecek. Piyasadaki para toplanıp yakılmadığı sürece enflasyon her zaman devam eder. 

Merkez bankaları ve fed her ay çıkıp konuşma yapar. Piyasayı sözleriyle yönetmeye çalışırlar. "Asacağız, keseceğiz; enflasyonla mücadele etme konusunda her türlü enstrümanı kullanmaya hazırız." Fed: "Faizleri uçuracağız enflasyonu yerle bir edeceğiz, hiçbir çekincemiz yok" derken, Transilvanya'da ise "nas nas faiz haram haram zinhaaarr faizi düşüreceğiz" deniyor. Hadi yapsanıza...

Transilvanya'da faizler her ay neden sadece 100 baz puan iniyor? Yüzde 14-13-12-11... Neden bir gecede sıfırlamıyoruz? Aynı gece Transilvanya resmi devlet faizini sıfıra çeksin. Yüzde 20 faiz haram da yüzde 10 olunca haram değil mi? Faizin tamamen ortadan kaldırılması gerekmez mi? 

Aynı şekilde FED yüzde 9.50 enflasyonda yüzde 3.25 faiz oranı uyguluyor. Enflasyon, faizin üç katı! Neden faizi 50 puan 75 puan arttırıyorlar da Transilvanya gibi 100'er 100'er güncellemiyorlar? Madem enflasyon yüzde 9.50 aynı gece müdahale etsinler. Faizi yüzde 5, yüzde 6 yapsınlar. Yapmıyorlar çünkü yapamazlar arkadaşlar. Ellerindeki bütün kurşunları aynı anda kullanamazlar.

Bunların taktiği enflasyonu faizle şunla bunla kontrol altına almak değil. Piyasaları sözleriyle manipüle etmek. Çünkü faiz oranını arttırabilecekleri, azaltabilecekleri alan sınırlı; ellerinde sayılı kurşun var. Ama çıkıp birilerinin konuşması ise bedava. Önce bilmem ne bakanı çıkar konuşur, sonra diğerinin yardımcısı çıkar konuşur... Amerika'nın süper güç olmasının sebebi de zaten sözünün dinleniyor olması. Kurşunlarını harcamadan piyasayı manipüle edebiliyorlar. Transilvanya ise çıkıp boş boş bağırıyor sadece. Sözünün dinlenmesi için önce güven gerekli.

Bunlar "asacağız, keseceğiz; halkımızı enflasyona ezdirmeyeceğiz" derler. Aslında enflasyona sebep olan kendileridir. O para artık basılmıştır bir kere. Fed'deki kimi aveller de çıkıp "biz bu kadar enflasyon olabileceğini tahmin etmiyorduk" der. Avel, parayı basan sensin ve basmaya devam ediyorsun tabiki de enflasyon yükselecek. Birinci kural bu, piyasaya ne kadar para sokarsan enflasyon o kadar yükselir. İşte kanıtı:

Yukarıdaki fotoğrafta bir yıllık para arzı grafiği mevcut. M3 para arzı nedir? Piyasada bulunan bütün para miktarı demektir. Türkiyedeki bütün mevduat hesapları, faiz hesapları, katılım hesapları, repo hesapları, tahvillerde bulunan hesaplar, yatırımlardaki hesaplar ve piyasada dolaşan fiziki nakit paraların toplamını gösterir. Çekilen krediler, basılan paralar bir kaç gün geriden de gelse net bir şekilde bu grafiğe yansır. Enflasyonu tahmin edebilmek için bu grafiğe bakabiliriz.

Açıklanan son verilere göre para arzı ne kadar artmış? Piyasadaki para miktarı 2021 Eylül ayında 4 milyar TL iken 2022 Eylül ayında bu miktar 7,56 milyar TL'ye yükselmiş. Basılan para miktarındaki bir yıllık artış yüzde 88.

Peki en son açıklanan enflasyon verisi kaç? Ekim ayında bugün açıklanan verilere göre enflasyon yüzde 83. Basılan para miktarındaki artışa bakarak enflasyonun daha da artacağını rahatlıkla söyleyebiliriz. Aradaki yüzde 5 lik fark eninde sonunda piyasaya inecek. Bu yüzden aynı ay enflasyona hemen yansımaz. Basılan paranın piyasaya inmesi gerekir.

Sadece enflasyonu tahmin etmek için maaş alan adamlar biz bu kadar olacağını tahmin etmiyorduk diyor. Bastıkları paradan haberleri yok herhalde. Eğer bilmiyorlarsa söyleyeyim kendi yayınladıkları para arzı verisine göre enflasyon yüzde 5 daha artacak. Üstelik enflasyon düşecek demelerine rağmen, para arzında hiçbir azalma yok. Son hızda para basıp, kredi vermeye devam ediyorlar.

Bu aveller enflasyonun bu kadar artacağını elbette bilmiyor değiller. Sizi kandırıyorlar. Enflasyonun sebebinin başkaları olduğunu söyleyip kendilerini melek olarak gösteriyorlar. Enflasyonu yaratan fırsatçı konut sahipleri, fırsatçı marketler, fırsatçı stokçular... Her zaman başka bir hedef gösterilir. Depolar basılır, iki üç zabıta ile yüksek fiyatlara cezalar kesilir. Üstü örtülmeye çalışılır.

Bunları yemeyin arkadaşlar. Enflasyonu yaratan kişiden umut beklemeyin. O bir beyaz atlı melek, kurtarıcı o demekten vazgeçin. Kimse enflasyonla falan savaşmıyor. Siz sadece uyutuluyorsunuz. Devletler basması gerekenden fazla para basıyor, fazla olan paranın piyasada değeri düşüyor ve fiyatlar yükseliyor olay bu kadar basit.

Devletler borçlarını eritmek için para basarlar. Yüzde 80 enflasyon demek aynı oranda TL cinsi borçların erimesi demek. Düşünmeden yapılan onca borcu para basarak, parayı değersizleştirerek arka kapıdan eritiyorlar. Bunu bütün devletler yapıyor. Aynı şekilde para değersizleşirken sizden de eksiliyor. 100 bin liranız nakitte kaldıysanız bir yıl sonra değeri 20 bin liraya düşüyor. Sizden hissettirmeden para çalıyorlar arkadaşlar. Bunlar enflasyonla savaşan beyaz atlı melekler değil, hırsızlar!

Sizden para çalan devletlerden, hırsızın kendisinden umut beklemek saçmalıktan ibaret. Toki yapacağız ev fiyatları düşecek, kdv indireceğiz market fiyatları düşecek, ötv kaldıracağız araba fiyatları düşecek, benzini devlet katkısıyla daha ucuza satın alacaksınız rahatlayacaksınız... Yok öyle bir dünya. Bir yılda yüzde 80 değersizleşen bir para birimine yüzde 5 yüzde 7 yapılan katkıların esamesi bile okunmaz. Devede kulak yapılan işler sadece göz boyamak için yapılır. Şu anda 100.000 TL olan bir ev olsun, bir yıl sonra 180.000 TL olacak. Bunun kaçarı yok. Tokileri bir yıl içinde yaptığını farzetsek bile; ev fiyatları yüzde 10 ucuzlasın, yüzde 20 ucuzlasın... Fiyatlar yine 150 bin TL 160 bin TL'den aşağıya düşmeyecektir.

Peki ya enflasyon düşerse? Enflasyon yüzde 50 düşerse fiyatlar ucuzlamaz mı? Hayır arkadaşlar. Enflasyonun düşmesi demek daha yavaş pahalılaşmak demektir. Fiyatların ucuzlayacağı anlamına gelmez. Elbette enflasyon her zaman yüzde 80'de kalmayacak, bir gün düşmeye başlayacak. Ama o gün fiyatlar geriye gitmeyecek. 10 yıl önce olduğu gibi fiyatlar daha yavaş pahalanacak. Markete bir gün sonra gittiğinde zamlı fiyatları daha az göreceksin anlamına gelir bu.

Örnek vermek gerekirse iki yıl boyunca yüzde 80 daha sonra düşerek yüzde 10 enflasyon olduğunu hayal edelim. Oluşacak fiyatlama bu şekilde olacaktır:

Başlangıç konut fiyatı 100.000TL 

1. Yıl enflasyon yüzde 80 -> 180.000TL

2. Yıl enflasyon yüzde 80 -> 320.000TL

3. Yıl enflasyon yüzde 30 -> 420.000TL

4. Yıl enflasyon yüzde 20 -> 500.000TL

5. Yıl enflasyon yüzde 10 -> 550.000TL

Evet görüldüğü üzere enflasyon düşse bile hiçbir şey ucuzlamayacak. İktidar değişince bir şey değişmeyecek. O para basıldı bir kere. Ev fiyatları 1-2 milyona çıktı artık. Araba fiyatları 500 bini gördü artık. Benzin 23 lira oldu artık. Hiçbirinin fiyatı düşmeyecek. Paranın çalışma mantığını bilmeden altı dolu olmayan hayallere kapılmayın.